هنر قالی‌بافی احتمالاً هزاران سال پیش در دشت‌های آسیای مرکزی توسعه‌یافته بود. عشایر نیاز به محافظت در برابر زمستان‌های سرد داشتند، چیزی که راحت‌تر از پوشش‌های پوست گوسفند باشند. در همان زمان برای چادرهای خود تزئیناتی نیز با نام قالی درست کردند. این مطلب قصد دارد تا دررابطه‌با تاریخچه فرش دستباف به شما اطلاعات ارزشمندی بدهد، با ما همراه باشید.
فرش‌های دستباف از مواد گذرا تولید شده‌اند و کشفیات بسیار قدیمی و نادر هستند. قدیمی‌ترین فرش در سال 1947 در حفاری سیبری پیدا شد. پس از محل کشف فرش، فرش پازیریک یا فرش گورنی آلتای کشف شد. تراکم گره آن تقریباً 360000 گره در هر مترمربع است. ساخت آن فوق‌العاده است و تراکم گره آن بیشتر از فرش‌های امروزی در فروشگاه‌ها است.
الگوی بسیار جالبی هم که دارد این است که وسط از یک نقش روبان تشکیل شده و در حاشیه می‌توانید یک صفوف با آهوها و در مرز دیگر رزمندگان سوار بر اسب را ببینید. این فرش احتمالا در حدود 400 سال قبل از میلاد در ارمنستان یا ایران ساخته شده است. هنگامی که آن را پیدا کردند در یک قطعه یخ عمیقاً یخ‌زده بود، به همین دلیل است که به‌خوبی حفظ شده است.
در قرن شانزدهم، در دوران حفاظت امپراتوران، هنر فرش در ایران و هند از لحاظ فنی و هنری، به‌عنوان‌مثال در کارگاه‌های دربار، توسعه یافت. در این دوره، شکوهمندترین و شاید مشهورترین قالیچه جهان، فرش اردبیل پدید آمد که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن قابل‌مشاهده است. احتمالاً در شهر کاشان فارس توسط مقصود تولید شده است. قدمت این فرش به سال 946 بعد از شمارش اسلام یعنی 1539 هجری قمری برمی‌گردد و پنج قالی باف سه سال طول کشید تا فرش را تکمیل کنند. فرش به دستور شاه‌طهماسب برای مسجد شیخ صفی تولید شد.
در ابتدا دو فرش وجود داشت اما یکی برای تعمیر دیگری قربانی شد. یکی از بهترین فرش‌های حفظ شده را می‌توان در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن مشاهده نموند. قسمت‌های باقی‌مانده از قالیچه قربانی را می‌توان در موزه لس‌آنجلس کانتی، ایالات متحده آمریکا مشاهده کرد. فرش با گره‌های ایرانی، پشته‌های پشمی، تاروپود ابریشم تولید می‌شود. با تراکم گره‌ای معادل 518000 گره در هر مترمربع که این فرش در قرن نوزدهم به‌منظور پرداخت هزینه تعمیرات مسجد جامع اردبیل در شمال ایران فروخته شد.
اولین فرش‌ها از پشم گوسفند یا موی بز تولید می‌شد. آنها در اوایل 2000 یا 3000 قبل از میلاد وارد صحنه شدند. اعتقاد بر این است که فرش‌ها در جایی از خاورمیانه نشئت‌گرفته‌اند، اگرچه دقیقاً کجا هنوز مشخص نیست.
فرش ایرانی بخشی از هنر و فرهنگ ایرانی است. قدمت قالی‌بافی یا همان تاریخچه فرش دستباف در ایران به عصر مفرغ می‌رسد. قدیمی‌ترین مجموعه فرش‌های ایرانی به‌جای‌مانده از سلسله صفویه (1501-1736) در قرن شانزدهم بوده است.
بیش از 5000 سال پیش، قبایل عشایر از موی شتر، گوسفند و بز، قالیچه‌هایی با دست می‌بافتند. باستان‌شناسان شواهدی از قالیچه‌هایی را در مقبره‌های مصر و بین‌النهرین کشف کرده‌اند که قدمت آن به بیش از 4000 سال می‌رسد. قدیمی‌ترین قالیچه، فرش پازیریک است که قدمت آن به ۵۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد.
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص تفاوت فرش دستباف و ماشینی، نگاه به پشت فرش است. در فرش‌های دستباف بافت و گره کمی ناهموار و کاملاً یکنواخت نیستند و از طرفی فرش ماشینی بسیار یکنواخت و کاملاً یکدست به نظر می‌رسد.
تفاوت اساسی بین فرش دستباف و ماشینی این است که فرش‌های دستباف با دست و دیگری با کمک ماشین‌ها تولید می‌شود. خیلی‌وقت‌پیش، قبل از اختراع ماشین‌های نساجی، فقط لباس‌های دست‌ساز وجود داشت! بعدها، لباس‌های ماشینی بر کل بازار پوشاک حاکم شد.
اگرچه چوب‌های سخت اخیراً محبوبیت خود را افزایش داده‌اند ولی فرش هرگز از زندگی پاک نخواهد شد. برخی از مکان‌های خانه برای پوشش کف نرم مناسب‌تر از کف‌های سخت هستند. اتاق‌خواب یکی از بهترین نمونه‌های آن است.
کلام آخر
این مطلب با عنوان تاریخچه فرش دستباف تقدیم حضور شما شد. امیدواریم تا شما با مطالعه این مطلب از سایت مه ترنج دررابطه‌با قدمت فرش‌های دستباف اطلاعات مفیدی کسب کرده باشید.