بله! درست حدس زدید! تا اسم گران قیمت ترین فرش های نفیس دستباف جهان را می‌شنویم، ناخودآگاه نام ایران در ذهنمان تداعی می‌شود. اما آیا این کالای لوکس فقط کار دست هنرمندان ایرانی است؟ یا فرش، صنایع دستی کشورهای دیگر نیز هست؟ اگر فرش در همه جهان بافته می‌شود، پس بهترین و لاکچری‌ترین نوع آن کدام است؟ اصلا چه ویژگی‌هایی یک فرش را خاص می‌کند و درفرآیند قیمت‌گذاری آن موثر است؟
برای پاسخ به این سوال‌ها با ما در آکادمی مه ترنج تهران همراه باشید.
همان‌طور که می‌دانید فرش دستباف ایرانی از دیرباز تاکنون شهره و آفاق جهانیان بوده است. در افسانه‌ها و داستان‌های کهن هرکجا سخنی از حسن‌سلیقه و ثروت می‌آید، نام فرش ایرانی در آن می‌درخشد. اما این هنر مختص ایرانیان نیست و فرش‌های دستباف ارزنده در دیگر نقاط دنیا هم بافته می‌شوند.
فاکتورهای مختلفی در فرآیند ارزش و قیمت‌گذاری یک فرش دخیل‌اند که مهم‌ترین آن‌ها قدمت و به‌اصطلاح عمر فرش است. هر چه فرش قدیمی‌تر باشد، قیمت آن نیز بیشتر است و عتیقه یا آنتیک محسوب می‌شود.
از دیگر موارد موثر در قیمت یک فرش می توان به اندازه، الیاف به‌کاررفته در آن، رنگ، نقش و… اشاره کرد.
اما شاید برایتان جالب باشد که گران قیمت ترین فرش های نفیس دستباف جهان کدامند و متعلق به چه منطقه و دوره‌ای از تاریخ هستند. در ادامه به معرفی هشت نمونه از گران‌قیمت‌ترین و باارزش‌ترین فرش‌های جهان می‌پردازیم.
قالی اصفهان که دارای بافت با نخ ابریشم است، در سال ۲۰۰۸ به قیمت ۱۱۶٫۵۰۰ دلار فروخته شد. این فرش در قرن هفدهم میلادی بافته شده و طول ۴.۵ متر و عرض ۲.۵ متر دارد. رنگ آن ترکیبی از آبی و سرخ است و از نقوش جدا و خاصی تشکیل شده‌است. مالک این فرش تاجری بوده که در زمینه فروش تنباکو و لوازم برقی فعالیت داشته‌است.
زیگلر یک موسسه واردات فرش است، که به‌طور اختصاصی در زمینه واردات فرش ایرانی فعالیت می‌کند.
فرش زیگلرمحل یک با این که بدنه سالمی ندارد و نیازمند ترمیم است، در مزایده‌ای به ۶ برابر قیمت پایه، یعنی ۱۷۰٫۰۰۰ دلار فروخته شد. این فرش در قرن هفدهم میلادی بافته شده و طول ۷ متر و عرض ۲ متر دارد. گذشته این فرش دقیقا معلوم نیست، اما به احتمال زیاد در بخش‌های مرکزی ایران بافته شده است و می‌توان از آن به عنوان یکی از گران قیمت ترین فرش های نفیس دستباف جهان نام برد. نقوش آن بسیار زیباست و چون دارای بافتی محکم است قابلیت ترمیم دارد.
فرش زیگلر محل دو در ماه ژوئن سال ۲۰۰۸ در حراجی عمومی ساتبی در مترو پلیس نیویورک به قیمت ۱۸۲٫۵۰۰ دلار فروخته شد. این فرش در قرن نوزدهم بافته شده و طول ۴.۵ متر و عرض ۳.۵ متر دارد و بسیار باارزش است. ترکیب‌رنگ قهوه‌ای و آبی آن بسیار خاص بوده و کاملا سالم و تمیز و بی‌نیاز از رفو است.
قالی ترنج تبریز متعلّق به قرن شانزدهم میلادی است و به قیمت ۲.۵ میلیون دلار فروخته شده است. این فرش در استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز بافته شده و طول ۶.۵ متر و عرض ۴.۵ متر دارد. ابعاد بزرگ آن و طرح مدالیون خاصی که دارد، آن را از دیگر فرش‌ها متمایز کرده و باعث شده خواستار زیادی در سراسر جهان داشته باشد.
فرش ابریشمی اصفهان متعلّق به قرن شانزدهم میلادی است و در سال ۲۰۰۸ در یکی از بزرگ‌ترین حراج‌های جهان، یعنی حراج کریستیز لندن به قیمت ۴.۵ میلیون دلار فروخته شده‌است. این فرش در نواحی مرکزی ایران بافته شده و طول ۲.۵ متر و عرض ۱ متر دارد. این فرش دارای جنس ابریشم خالص و مرغوبی است و گره‌های پر تراکمی دارد.
فرش مروارید بارودا یکی از گران‌ترین فرش‌های شناخته‌شده جهان است. این فرش در حراجی عمومی ساتبی در متروپلیس نیویورک به قیمت ۵.۵ میلیون دلار فروخته شد. مروارید بارودا در هند بافته شده و طول ۲.۵ متر و عرض ۱.۵ متر دارد. آن‌چه این فرش را بسیار خاص می‌کند، بیش از یک میلیون مروارید به‌کاررفته در آن است، که نشانی از شکوه و عظمت آن دارد. گمان می‌رود این فرش پس از خرید، به مرقد مطهّر رسول اکرم (پیامبر اسلام) هدیه داده‌شده‌است.
فرش گلدانی کرمان رکورددار گران‌قیمت‌ترین فرش جهان را تا قبل از فرش آخر شکسته است. این فرش در سال ۲۰۱۰ به قیمت ۱۰.۲ میلیون دلار فروخته شد. فرش گلدانی کرمان در قرن هفدهم میلادی در شهر کرمان بافته شده و طول ۳.۵ متر و عرض ۱.۵ متر دارد. این فرش بسیار زیبا و پرطرفدار است.
و سرانجام! فرش کلارک سیکل‌برگی یا داسی‌شکل را می‌توان به‌عنوان رتبه اول گران قیمت ترین فرش های نفیس دستباف جهان دسته‌بندی کرد. این فرش در سال‌های اخیر به قیمت ۳۳٫۷۶۵ میلیون دلار در حراجی ساتبی در متروپلیس نیویورک فروخته شد و قیمتی‌ترین فرش دنیا نام گرفت. کلارک سیکل‌برگی، در قرن هفدهم میلادی بافته شده و طول ۲.۵ متر و عرض ۲ متر دارد و شبیه یک تابلوی نقاشی بزرگ است. این فرش تا قرن بیست میلادی متعلّق به ویلیام کلارک، سناتور میلیاردر آمریکایی‌تبار بود.
در آخر همان‌طور که انتظار می‌رفت گران قیمت ترین فرش های نفیس دستباف جهان ، از خاک کهن ایران‌زمین برخاسته و متعلق به این مرز و بوم است. فرش‌های با ارزش ایرانی از جایگاه ویژه‌ای در دنیا برخوردارند و مورد احترام و توجه ویژه همه متخصصین و کلکسیونرها در این زمینه هستند.
اما لازم به ذکر است همان‌طور که در این مقاله به فرشی از خطه هندوستان اشاره شد، این هنر مختص ایرانیان نیست و در دیگر نقاط جهان نیز بافته می‌شود. هرچند بی‌شک هنری شرقی‌ست و حال و هوای کلاسیک و عارفانه شرق را دارد.
علاقمندان عزیز لطفا در مقالات دیگر با ما همراه باشید و ما را از نظرات ارزشمند خود بهره‌مند فرمایید. همچنین می توانید فرش‌هایی با طرح مشابه فرش‌های نام‌برده را از فروشگاه سایت فرش مه ترنج تهران تهیه فرمایید.